Godišnjica oslobođenja Šapca
Sve do 2000. godine 23. oktobar 1944. slavio se kao Dan oslobođenja Šapca. Tim povodom ustanovljena je i najviša društvena nagrada za doprinos razvoju grada. Međutim, na osnovu letopisa prote Gliše Babovića, mnogo kasnije, saznalo se da su odmah po oslobođenju krenule masovne odmazde pobednika: da su po određenim nedokazanim prijavama i osudama prekih sudova, bez istinskog utvrđivanja krivice, ubijani i nevini građani, koji nisu imali veze sa kolaboracijom. Najmonstruoznije u tome što su osuđenici odvođeni noću na savski most, ubijani maljevima i bacani u Savu, da im se ni grob ne zna. Na inicijativu sveštenika Vojislava Petrovića i dr Živka Topalovića osnovano je udruženje građana „Most“, koje je izdavalo istoimeni časopis, i izgrađena crkva pokajnica „Svete Petke“, kod železničkog mosta. Po nekim tvrdnjama stradalo je čak oko dve hiljade ljudi: advokati, trgovci, apotekari, imućniji seljaci, studenti…
Inače, tokom nemačke okupacije Šapca smatra se da je oko tri hiljade ljudi ubijeno ili je stradalo u logoru na Savi. Istina, da su i u državama pod nemačkom okupacijom: Francuskoj, Norveškoj, Poljskoj… kasniji oslobodioci nametnuli masovne represalije za sardanike okupatora, ali ne tako rigorzno kao u Srbiji. Smatra se da je čak oko dva miliona stanovnika, do 1952, prevashodno u Srbiji, na neki način bilo pod raznim merama komunističke vlasti. U promenjenim društvenim okolnostima u Šapcu je, pred Okružnim sudom, rehabilitovano oko 200 osoba, koje su osuđene kao narodni neprijatelji. Restitucija je obavljena delimično, naravno ne u punom iznosu otetoga i konfiskovanog, ali velike rane i nepravde nikad ne mogu zaceliti.
D.E.
