SEĆANJE
Stanojlo Cane Firaunović, pozorišni i filmski glumac, bard šabačkog, srpskog i jugoslovenskog teatra, napustio nas je pre dve decenije. Nebeskoj glumačkoj trupi pridružio se 3. jula 2002. godine. Sa sobom je odneo aplauze, a ostavio sećanje na 250 likova koje je tokom glumačke karijere tumačio ali i ljubav sugrađana, kolega i svih koji su ga rado gledali, uvažavali i kao čoveka poštovali.
Na daskama koje život znače proveo je punih šest decenija. Bio je prvak Šabačkog pozorišta, a ogledao se i na sceni Beogradskog dramskog pozorišta. Od 1963. godine pa do kraja života igrao je u filmovima i televizijskim serijama. Prvu filmsku rolu imao je u filmu „Crveni cvet“, a publika ga pamti po malim i uvek zapaževim ulogama u filmovima „Partizani“, „Otpisani“, „Povratak otpisanih“, „Bezazlene duše“. Televizijski auditorijum iščekivao ga u serijama „Vruć vetar“, „Srećni ljudi“, „Porodično blago“, „Gore – dole“.
Cane Firaunović se rodio 24. maja 1925. godine u Šapcu, u uglednoj zanatlijskoj porodici. Za glumu se zainteresovo još kao dečak, čim je u sali šabačkog Hotela „Pariz“ sa roditeljima i sestrama odgledao prvu pozorišnu predstavu. Govorio je da je kao desetogodišnjak, učenik III razreda, u Zanatlijskom domu „otvorenih očiju“ ispratio „Noć u haremu“ u izvođenju Životićeve putujuće glumačke trupe. U hramu boginje Talije publici se prvi put poklonio kao gimnazijalac. U „Pokondirenoj tikvi“ Jovana Sterije Popovića tada je tumačio lik Svetozara, a presudnu ulogu za izbor životnog poziva odigrao je njegov komšija i pravi pozorišni zaljubljenik Branivoje Brana Đorđević.
Ratne 1943. godine, Cane je kao svršeni maturant stao na scenu Diletantskog zanatlijskog pozorišta „Janko Veselinović“ koje je potom preraslo u Podrinsko narodno pozorište. Uz njega su tada bili Zaga Isaković, Mirjana Đačić, Boris Kovač, Branka Crnomarković i Miroslava Milićević – Mica Abisinka. Zajedno su igrali i učili od već iskusnih glumaca, Slavoljuba Teje Tadića, njegove supruge Vanje Marković i Šapčanina Milivoja Popovića Mavida i njegove životne saputnice Miroslave Mire Todorović (kasnije Stupica). Bežeći od rata, oni su iz Beograda došli u Šabac i od amatera stvorali profesionalno pozorište. Kao glumački poletaraci učili su i od Blaženke Katalinić, a najviše od reditelja Jurija Rakitina i Teje Tadića.
Cane Firaunović je umetnički sazrevao i u režijama Aleksandra Ognjanovića. Igrao je i sa Dobricom Milutinovićem, Milivojem Glišićem i dugim velikanima jugoslovenskog i srpskog glumišta. Prvi aplauz na pozorišnoj sceni u Šapcu dobio je u premijeri „Noćna smorta“, a potom su se nizale predstave: „Najezda“, „Sumnjivo lice“, „Hajduk Stanko“, „Malograđanke“, „Ženidba Kočkarjova“, „Bogojavljenska noć“, „Gospoda Glembajevi“… Tokom glimačke karijere publici je darovao stotine likova, a kroz njih i deliće samog sebe. Ponuđenu ulogu nikada nije odbio, i to je ponosno isticao. Po mišljenju kritičara, izdvajao se raskošnim talentom, glumačkim umećem, „misaonom glumom i prodornom individualnošću i ličnim integritetom“. Kao vrsni komičar doprineo je da šabačko pozorište iskorači iz provincijskog i dostigne, a ponekad i prestigne prestonicu.
Ispisao je Cane Firaunović najlepše stranice srpske i šabačke pozorišne istorije i u povesnicu rodnog grada upisao se zlatnim slovima. Decenijama je bio sinonim Šapca. To je i danas. Dušom i telom bio je i ostao – Šapčanin i čivijaš. Najbolje to znaju oni koji su uz njegove uloge rasli i aplauzima ga pozdravljali.
Ž. Vojinović
