Šest opština iz Srbije i BiH potpisalo sporazume o saradnji
Koncept nula otpada (eng. Zero Waste concept), kao jedan od temeljnih pristupa integrisanih u model cirkularne ekonomije, promovira upravljanje resursima prije upravljanja otpadom. Bilo da se radi o prevenciji nastanka plastičnog otpada, borbi protiv neadekvatnih metoda odlaganja otpada ili uvođenju mehanizama sistemske podrške ponovnoj upotrebi predmeta i materijala, prema iskustvu EU zemalja, najveći utjecaj moguće je ostvariti upravo na lokalnom nivou. Širom Evrope, lokalne zajednice su shvatile njihov značaj u ovoj tranziciji, istupile su naprijed i zauzele vodeću ulogu u procesu prelaska na održivi oblik ekonomije.
Model cirkularne ekonomije i koncept nula otpada već je odavno prestao biti nepoznanica u Srbiji i Bosni i Hercegovini. Na svom putu integracije u EU zajednicu, Srbija i BiH se strateški opredjeljuju za unapređenje društveno – ekonomskog razvoja uvažavajući postulate efikasnijeg upravljanja resursima kroz mehanizme propisane EU strateškim smjernicama. Uz podršku Evropske unije, na put ka nula otpada zajedno su zakoračile Srbija i Bosna i Hercegovina.
U okviru projekta Opštine sa nula otpada (eng. Zero Waste Municipalities), kojeg sufinansira Evropska unija kroz IPA program prekogranične saradnje SRB – BiH, na području šest pilot opština u Srbiji i BiH bit će sprovedene konkretne akcije koje će usmjeriti lokalne sisteme upravljanja otpadom ka konceptu nula otpada:
- Visoko, Ilijaš i Sarajevo Centar u Bosni i Hercegovini i
- Bajina Bašta, Krupanj i Vladimirci u Srbiji.
U novembru i decembru 2021. godine, u okviru Projekta potpisani su Sporazumi o saradnji sa Gradskim/Opštinskim upravama i javnim komunalnim preduzećima pilot opština što je označilo zvanični prvi korak ka tranziciji sistema upravljanja otpadom u prekograničnom području. Sporazumi definišu obaveze i odgovornosti interesnih strana i uspostavljaju okvir buduće međusobne saradnje zasnovane na principima ostvarenja uzajamnih benefita.
Realizacija Projekta na lokalnom nivou podrazumijeva aktivnosti:
- Izradu Akcionih planova za nula otpada za pilot opštine;
- Izradu neophodne tehničko – investicione dokumentacije;
- Kreiranje GIS mape sa lokacijama divljih deponija;
- Čišćenje odabranih divljih deponija na području pilot opština;
- Nabavka i instalacija opreme za unapređenje usluga upravljanja otpadom i povećanje recikliranja;
- Praktična edukacija osoblja javnih komunalnih preduzeća o novom programu odvojenog prikupljanja otpada;
- Studijska posjeta Centru za upravljanje otpadom u Mariboru, Slovenija.
Kroz realizaciju projektnih aktivnosti stanovništvu pilot opština bit će dodijeljeni setovi kanti za odvojeno prikupljanje otpada, te komposteri za tretiranje organskog otpada.
Podršku implementaciji Projekta i pilot opštinama na putu ka nula otpada pružili su i Federalno ministarstvo zaštite okoliša i turizma; kantonalna ministarstva kulture, obrazovanja i sporta u Bosni i Hercegovini, kao i nadležna ministarstva zaštite životne sredine u Republici Srbiji.
Evropska unija finansira projekat Opštine sa nula otpada u okviru IPA programa prekogranične saradnje Srbija – Bosna i Hercegovina sa ciljem postizanja dugoročne resursne efikasnosti u sektoru upravljanja otpadom. Kroz primjenu zajedničkih akcija baziranih na principima nula otpada i cirkularne ekonomije projekat nastoji ojačati održivi razvoj u preko 90 jedinica lokalne samouprave prekograničnog područja Srbija – BiH. Zajedno ga od 1. marta 2021. godine realizuju Centar za energiju, okolinu i resurse – CENER 21 iz Sarajeva (BiH) i Inženjeri zaštite životne sredine – EEG iz Novog Sada (Srbija) i trajat će 24 mjeseca. Ukupni budžet projekta je 413.608,44 EUR, od čega je Evropska unija obezbijedila 351.567,17 EUR bespovratnih sredstava.
