Knjiga „Slika jednog kraja“- Mačva na fotografijama od kraja 19. veka do 1945. godine autora Radovana J. Popovića i Branislava Stankovića predstavljena je u četvrtak u Aneksu Biblioteke šabačke. Pored autora, o ovoj fotomonografiji u kojoj su prikazane nepoznate i zaboravljene fotografije krajolika Mačve, stanovništva, ali i porodičnih i javnih manifestacija, govorili su Mileta Aćimović Ivkov i Aleksandra Vuletić sa Istorijskog instituta u Beogradu.
Autori su na knjizi radili oko dve godine, a posvetili su je svima kojima je Mačva u srcu. „Slika jednog kraja“ je trajni spomenik Mačvanima i Mačvankama, koji nisu bili samo ratnici, domaćice i zemljoradnici, već i slikari, pesnici vezani za lepotu ravnice.
-Kolega je više radio po arhivima u Beogradu i muzejima, ja sam na neki način više bio na terenu, mada je i on takođe skupljao fotografije sa terena, iako je korona ograničila istraživački deo posla, jer smo morali da se sretnemo sa mnogo ljudi. Uspeli smo da skupimo od 2.500 do 3.000 fotografija iz cele Mačve. Govorim o geografskoj Mačvi, ne onoj koja je trenutno podeljena između tri administrativno- lokalne jedinice. Mi smo tu teritorijalnu Mačvu pokrili, napravili smo izbor od 339 fotografija i obuhvatili period od pojave fotografije u 19.veku do kraja Drugog svetskog rata, stradanja i celokupan životni ciklus Mačvana, bavili se mačvanskom arhitekturom, odevnim predmetima, poljoprivrednim alatkama. Ovo je zapravo jedna slikovnica o životu Mačve koji je na neki način pomalo bio urušen, ali to je deo naše tradicije koju verujem da smo uspeli da sačuvamo držeći se onog da jedna fotografija govori više do hiljadu reči, tako da oni što ništa ne znaju o Mačvi mogu brzo da nauče, a oni koji znaju nešto o Mačvi i vole je, mogu lako da se podsete- objasnio je Stanković.
Popović je naveo da su im najbolja potvrda pohvale i oduševljenje starijih Mačvana koji neka davna vremena pamte. Nastojali su da regiju zapadne Srbije koja ima svoje specifičnosti kao što su ravničarski teren, zemljište, istorijski procesi koji su kreirali mentalitet i istoriju tog kraja, prikažu verodostojno.
-Pošto je Mačva bila pogranični kraj Srbije, bila je prva na udaru neprijateljskih vojski i to njeno stradanje od Prvog srpskog ustanka do sredine 20.veka je bilo nekako presudno za ovaj kraj. Tražili smo po porodičnim i istorijskim arhivima, ustanovama kulture i muzejima u Beogradu i Šapcu. Uneli smo prvi put nekoliko važnih fotografija o stradanjima iz Prvog i Drugog svetskog rata. Karakteristike Mačve, zemlja, taj mentalitet stvoren krčenjem, kultivisanjem tog prostora koje su generacije Mačvana od 18. veka, kad su doselile, do današnjeg dana, uređivale i to se vidi kroz arhitekturu, kuće. Pokušali smo u nizu fotogarfija da prikažemo ahitektonski, urbanistički razvoj Mačve. Knjigu smo posvetili svima koji imaju Mačvu u srcu i koji su na bilo koji drugi način vezani za nju- podvukao je Popović.
Fotomonografija je podeljena na četiri poglavlja: krajolik (u kom imamo prve fotografije s kraja 19. veka), zatim Mačvani i Mačvanke (gde su u životnom ciklusu od detinjstva do smrti prikazane fizionomije ljudi sa ovog područja), potom zdanja (u okviru ovog poglavlja su prikazane javne i privatne građevine, crkve i škole) i javne manifestacije i događaji.
-Knjiga je plod ljubavi autora prema rodnom kraju i zavičajnog poznavanja Mačve, kao i njihove stručnosti. Probrali su materijal i profesionalno izabrali fotografije koje na najbolji način reprezntuju život u Mačvi i promene kroz koje je narod u njoj prolazio, odnosno uspeli su da dočaraju dinamiku istorijskih procesa- napomenula je Vuletićeva.
Kao upečatljive je izdvojila idilične pejzaže koji se smenjuju sa fotografijama ratnih užasa i strahota koje je narod Mačve preživeo tokom Prvog i Drugog svetskog rata- odlasci na gubilišta, ljudi na vešalima i slično. Istakla je i portrete Mačvana i Mačvanki, gde se i u seoskim sredinama nosila gradska, ali i tradicionalna nošnja, crkve koje su građene od čvrstog materijala poput one u Glogovcu, pa su opstale, nasuprot školi u Štitaru koja je razrušena u ratu. Zanimljivo je da su ljudi tada negovali drugačiji odnos prema smrti, pa je bilo uobičajeno da se fotografišu i sahrane i pokojnici. Prikazani su skupovi opozicije u Bogatiću i Lipolistu 1935. godine, na kojima su jednu četvrtinu činile žene, iako u to vreme nisu imale pravo glasa.
Aćimović Ivkov je naveo da je knjiga svojevrstan foto- album sa sa oveštalim saznanjem da jedna slika govori više od hiljadu reči, te da je omogućila privilegiju da se 50 godina minulog veka posmatra kroz fotografije.
-Meni su najdraže fotografije koje veličaju i potvrđuju živost života. Nije pleonazam. To su fotografije majki s ćerkama, proslava, svadbi. Nikada u istoriji našeg zavičaja nije nadevano toliko imena koja su imala u svom korenu pojam život koliko posle Prvog svetskog rata. Većina tih ljudi je na izvestan način bolja i postojanija od nas, znajući kako su živeli i sa čim su se nosili- podvukao je Aćimović Ivkov.
Autori su želeli da kroz fotografije prikažu dinamiku istorijskih procesa u Mačvi i ukažu na regionalne osobenosti, obuhvatajući sve pore durštva- seljake, vojnike, učitelje, lekare, apotekare, sve starosne grupe, te poštujući jednaku rodnu zastupljenost. Izdavač knjige je Narodna biblioteka „Janko Veselinović“ iz Bogatića, a objavljivanje je finansijski pomoglo Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije.
D.Dimitrijević
