Pre mog dolaska i zasnivanja radnog odnosa, od 1. septembra 1959. godine u hemijskoj školi „Boris Kidrič“, koja je osnovana i počela sa radom nekoliko godina po oslobođenju Šapca, a Šabac je oslobođen 23. oktobra 1944, dok je Drugi svetski rat završen 9. maja 1945. godine. Po oslobođenju Šapca, školske 1944/45 godine bio sam učenik I razreda osmorazredne muške gimnazije. Posle završenog IV razreda osnovne škole u prvi razred osmorazredne gimnazije polagao se prijemni ispit. Moja generacija upisala je I razred osnovne škole školske 1940/41 godine, a aprila meseca 1941. godine, kao šestogodišnjaci i sedmogodišnjaci. Šabac i Kraljevina Jugoslavija okupirana je od vojske zloglasne fašističke Nemačke. Pod tim uslovima, gladni, nedovoljno, odeveni i bez odgovarajuće obuće, često bolesni, pod takvim uslovima školovanja i odrastanja očekivali smo oslobođenje Šapca. Ja i moja generacija, moji školski drugovi, za vreme okupacije fašističke Nemačke pohađali smo osnovnu školu „Stojan Novaković – Vežbaonicu“, koja se u to vreme nalazila u Masarikovoj ulici broj 31 u zgradi šabačke gimnazije i bila je stacionirana vojska fašističke Nemačke sve do oslobođenja Šapca i ruinirala prostorije šabačke gimnazije. Po oslobođenju Šapca, po odluci tada „odgovornih“ prijemni ispit za upis u I razred gimnazije polagali smo na Trkalištu iz srpskog jezika i matematike. Sedeći na travi i držeći sveske i pribor za pisanje u rukama. Dok smo polagali prijemni ispit na Trkalištu sedeći na travi, iznad nas su preletali američki avioni bombarderi „tvrđave“ čiji je koridor bila Rumunija, bombardovanje skladišta nafte. Pored nas učenika iz osnovne škole „Stojan Novaković – Vežbaonice“, prijemni ispit za upis u I razred gimnazije, istog dana, polagali su i učenici koji su završili IV raz, u osnovnim školama „Vuk Karadžić“, „Janko Veselinović“ i učenici seoskih osnovnih škola opštine Šabac. U devetoj deceniji mog života, sećam se mog školovanja od I razreda osnovne škole i mojih školskih drugarica i drugova iz istog odelenja. Dve godine ne izlazim iz stana, zbog Covid-19 ove opake bolesti, i zbog mog narušenog zdravstvenog stanja, a ove kolumne što pišem bez ikakvih pisanih dokumenata iz mog sećanja, pa se pored ostalog sećam imena i prezimena i ulica u Šapcu gde su stanovali moji školski drugovi iz osnovne škole, iz Masarikove ulice bili su: 1. Kosta – Koka Pavlović, 2. Ljubica Savić, 3. Slobodan Jovanović, 4. Olgica Grubić, 5. Dragica Slavković, 6. Pavle Pavlović, 7. Mihailo Dereta, 8. Živica Grujić, 9. Radovan-Race Muškinović, 10. Velibor Jovanović, 11. Danka Gablač, iz Miloša Obilića bili su: 12. Ljubica Čerevicki, 13. Ruža Medić, 14. Borivoje Ugrinović, iz Stojana Novakovića ulice bili su: 15. Vojislav Marković, 16. Milena Popović, 17. Cica Đurašević, iz Gospodara Jevremove ulice bili su: 18. Slobodan Petrović, 19. Jasmina Božin, 20. Damnjanka Romanjuk. Od ovih mojih školskih drugova i drugarica mnogih više nema među nama pa ovo što o njima pišem biće odštampano u mojoj drugoj knjizi „Šabačke priče“ – II knjiga, jer su mnogi od njih bili pravi Šapčani poznati i priznati koji su iz raznih oblasti, koje su obavljali ostaće zapamćeni za sva vremena. Pa ovu kolumnu posvećujem posthumno „Spomenik“, njima i njihovim potomcima. Jer neki novi dođoši koji dolaze na scenu grada Šapca posle njih, misle da sve počinje od njih, da su neprikosnoveni i neprevaziđeni i sveznajući.
Šabačka hemijska škola „Boris Kidrič“ osnovana je i počela sa radom, odmah po završetku Drugog svetskog rata, jer stručnog školskog kadra nije bilo dovoljno za hemijske fabrike, i ministarstvo za prosvetu FNR Jugoslavije tada ministar za prosvetu Mitra Mitrović Đilas, pored šabačke hemijske škole osnovalo je širom tada celovite Jugoslavije stručne škole. Šabačka hemijska škola bila je državna škola, jer je zgradu nove škole i fiskulturnu salu, njihovu izgradnju finansiralo Ministarstvo građevinarstva FNR-Jugoslavije. Nova škola i fiskulturna sala, a njihova izgradnja završena je avgusta meseca 1959. godine. U to vreme ministar građevinarstva FNR Jugoslavije bio Svetozar Vukmanović Tempo. Redovni učenici hemijske škole „Boris Kidrič“ svakog meseca, na blagajni škole dobijali su novčanu naknadu, Prva godina 1.000,00 dinara, druga godina 2.000,00 dinara, treća godina 3.000,00 dinara. Školovanje u hemijskoj školi, učenika bilo tri školske godine, a po završetku šabačke hemijske škole učenici su dobijali diplome na kojima je pisalo zvanje: Izrađivač hemijskih proizvoda. U to vreme učenici hemijske škole, po završetku škole lako su se zapošljavali u Šapcu u HI „Zorka“ i tada celovitoj Jugoslaviji. U šabačku hemijsku trogodišnju školu upisivali su se učenici iz svih tada republika celovite Jugoslavije. Najviše učenika koji su upisivali šabačku hemijsku školu „Boris Kidrič“ bilo je iz: Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Makedonije. Hemijska škola, bila je škola sa internatom. Pored hemijske škole, internate su imale: Podrinjska učiteljska škola, Internat i učiteljska škola su se nalazili u Prekom šoru u Masarikovoj ulici. Internat se dugo godina nalazio u zgradi Zadužbine Stane Milanović u Masarikovoj ulici broj 25, a učiteljska škola u Masarikovoj ulici broj 31. Sada, već više godina gde je bio internat učiteljske škole, Zadužbini Stane Milanović je Ekonomska škola, a u Masarikovoj ulici broj 31 gde je bila učiteljska škola nekoliko godina bila je škola – ŠUP „Kosta Abrašević“, a sada je Muzička škola. Pre ove dve navedene škole: hemijske i učiteljske škole koje su imale internate, internate su imale u sklopu škole imale su srednja poljoprivredna škola, koja se nalazi na desnoj strani puta Šabac-Majur-Loznica, u zgradi u vreme Kraljevine Jugoslavije bila poznata ratarska škola, u kojoj je kao profesor bio zaposlen, inženjer agronomije Andrija Popović iz poznate i čuvene porodice Popovića iz pocerskog sela Sinoševića. Matija Popović kao inž. agronom voleo je konje, pa je u slobodno vreme dosta vremena provodio jašući konja, a od njega tu ljubav prema konjima usvojila je i kćerka njegove sestre Ivane, Ljubica, koja je još kao učenica šabačke gimnazije i student sa poznatim šabačkim lekarom – patologom Đokom Simićem, vrlo često zajedno su jahali konje, a pored toga su u Šapcu bili komšije i stanovali su u ulici Vuka Karadžića. Ljubičinog muža, agronoma Matiju prvih godina po oslobođenju Šapca 1944/45 godine ubio je, u Sinoševiću, seljak iz sela Zablaća kada je Matija sjahao sa konja. Verovatno po nečijem naređenju. Inače, jedan od Popovića, poznati Rade Popović zvani „Kuruz“, „Apisovac“ koji je kao kapetan bio glavni organizator, da dočeka atentatore, i organizuje u tajnosti njihov odlazak do Sarajeva, gde su izvršili atentat na cara Ferdinanda. Inače nekoliko dana atentatori su bili u selu Sinoševiću, gde su trenirali, pucali u metu iz pištolja. Taj podatak čuo sam u SAD od Jelke Janković, devojačko Popović, koja mi je, kao odrasla devojka, u to vreme pričala o tome. Inače familija Popovića bila je poznata i priznata. Pa su u porti nakučanske crkve mnogi Popovići, poreklom iz sela Sinoševića upokojeni i podignut je spomenik. Pored Popovića, u porti nakučanske crkve upokojen je stariji sin sveštenika Sekendeka koji je dugo službovao u nakučanskoj parohiji. Dok je sveštenik Sekendek sahranjen na šabačkom Donjošorskom groblju kao i mlađi sin Bogdan Sekendek. General Rade Popović Kuruz sahranjen je u Parizu. Poznati šabački advokati Janko Janković, suprug Jelke Popović iz Sinoševića, i advokat Dragutin Popović, suprug Ivanin po završetku Drugog svetskog rata 9. maja 1945. godine, oslobođeni iz nemačkog logora, proveli u logoru od 1941-1945. nisu se vratili u Šabac već su otišli u SAD i zaposlili su se u Vašingtonu u Beloj kući, jer su znali nekoliko stranih jezika. Krajem 50-tih godina 20-tog veka svi Popovići iz Šapca, iz Vuka Karadžića ulice broj 29, jedno po jedno odlaze u SAD kod oca Dragutina Popovića. Prvo odlazi Dragutinova i Ivanina kćerka Ružica, kod oca Dragutina u Vašigton – koji je po završetku Drugog svetskog rata iz nemačkog logora otišao u SAD. Ružica je u SAD okončala školovanje zaposlila se u Vašigtonu u Kongresnoj biblioteci, i u biblioteci je radila sve vreme do odlaska u Los Anđeles. Posle Ružice u SAD odlazi supruga Ivana i Ivanina sestra Jelka, kojoj su tada po oslobođenju Šapca tadašnja vlast konfiskovala kuću u Masarikovoj ulici broj 33. Pre odlaska u SAD, kod supruga advokata Janka Jankovića, Jelka je živela od 1941. godine kod sestre Ivane u Vuka Karadžića broj 29, jer se 1941. u Jelkinoj kući uselio nemački oficir, komandant Šapca i živeo sve do oslobođenja Šapca 23. oktobra 1944. godine. Dragutinova i Ivanina kćerka Ljubica kada je u Beogradu završila fakultet, odlazi kod roditelja u SAD u Vašinton, nastavlja školovanje, odlazi u državu Tenesi u grad Nešvil i profesoruje na fakultetu. Zadnji od Popovića, sin Drautinov i Ivanin, Rade Popović, otišao je u SAD iz Šapca. Od svih ovih navedenih Popoviića i Jankovića, samo su ostali živi Draganova i Ivanina deca, kćerka Ljubica i sin Rade. Svi Popovići koji su preminuli u SAD Vašintonu, sahranjeni su na Vašintonskom groblju, delu groblja gde su sahranjivani narodi pravoslavne vere: Srbi, Rusi, Bugari. Na tom groblju sahranjen je poznati srpski pesnik Trebinjac Jovan Dučić. Od 2001. do 2007. godine dok sam boravio u kući Popovića, nekoliko puta kada su bili pravoslavni praznici, na groblju gde su sahranjeni šabački advokati, pašanci Janko Janković i Dragutin Popović, nekoliko puta sam obilazio i grobno mesto Jovana Dučića u vremenu 2001. do 2007. godine. Ne znam kada je upokojeno telo Jovana Dučića, preneto iz Vašingtonskog groblja u njegovo rodno Trebinje i smešteno u grobnicu na vidnom mestu na planini Leotar. Svake godine u vreme letnjih meseci idem na Crnogorski deo Jadranskog mora od Šapca idem putem i prolazim kroz Trebinje. Iz Trebinja sa puta udaljenog nekoliko kilometara, vidi se velelepna grobnica u kojoj počiva telo pesnika Jovana Dučića, na planini Leotar.
U hemijskoj školi „Boris Kidrič“, zasnovao sam radni odnos 1. septembra 1959. god. Kada sam imao 25 godina. U školi sam bio zaposlen 30 godina, jer sam u penziju otišao 1. septembra 1990. godine u tom periodu nekoliko godinaza predmet fizičko vaspitanje bio sam sam. Školske 1959/60 bilo je samo 11 odeljenja: I, II i III godine. U trećoj godini bilo je nekoliko učenika, malo mlađih od mene i na času fizičkog vaspitanja znali da kažu: „Napred, moji školski drugovi?“
-NASTAVIĆE SE-
Pavle Pavlović-Paja „Labud“
