Po završetku Drugog svetskog rata, 9. maja 1945. godine, počeli su po selima i gradovima širom Srbije, da se masovno osnivaju fudbalski klubovi koji su se takmičili u ligama od najnižeg pa do najvišeg ranga takmičenja. Veliki broj klubova igrali su prijateljske i prvenstvene utakmice, u to vreme od Saveza fudbalskih sudija, koja je bila samostalna organizacija odvojena od fudbalskog saveza, zahtevao je da se organizuju kursevi i ispiti za kandidate za sticanje zvanja fudbalskog sudije opštinske kategorije, ako ispit polože. Naime, okupacione vlasti u Šapcu, od 6. aprila 1941. god. do 23. oktobra 1944. god kada je oslobođen Šabac, nisu dozvoljavale, da fudbalski klubovi koji su osnovani i postojali još u Kraljevini Jugoslaviji, da ti klubovi igraju prvenstvene fudbalske utakmice. Dozvoljavali su samo da fudbalski klubovi u Srbiji između sebe igraju prijateljske fudbalske utakmice, ponekad samo za hrišćanske praznike Božić i Uskrs. Sećam, se da sam za sve vreme Drugog svetskog rata, Nemačke okupacije od školske 1940/41 godine do 1944 godine, bio đak osnovne škole „Stojan Novaković-Vežbaonice“ koja se nalazila u Prekom Šoru u Masarikovoj ulici broj 33. Za vreme Nemačke okupacije, od 6. aprila 1941. godine do 23. oktobra 1944. kada je došla sloboda, kada je oslobođen Šabac, do oslobođenja, pune četiri godine, u Šapcu su za vreme okupacije, postojala su samo dva fudbalska kluba i igrala samo prijateljske utakmice, pod prismotrom i strogom kontrolom nemačkih fašista. U to vreme ti fudbalski klubovi bili su FK „Mačva“ i FK „Zanatlija“. Kasnijih godina veliki broj fudbalera, šabačke FK „Mačve“ igrao je za najpoznatije klubove tada celovite Jugoslavije, a dosta njih i za reprezentaciju Jugoslavije. Mnogi fudbaleri FK „Mačve“ fudbalsku karijeru počinjali su u FK „Mačvi“. Šabački FK „Radnički“ sve vreme nemačke okupacije, nije bio aktivan, jer je dosta članova uprave i igrača bilo privrženo borbi, protiv nemačkih fašista i Srba Kvislinga, posebno fašista Ljotićevaca i njihovog vođe Dimitrija Ljotića, nažalost Srbina. Sva dokumenta, pečate, sportske legimitacije, sportsku opremu: trenerke, crvene dresove, sportske gaćice, štucne kopačke, čuvani su sakriveni u jednoj grobnici na šabačkom Donjošorskom groblju, za sve vreme nemačke okupacije, do oslobođenja Šapca. Opremu je čuvao grobar Žuća koji je bio i ekonom kluba. Po završetku Drugog svetskog rata klub FK „Radnički“ se aktivirao i počeo sa radom treninzima i odigravanjem prijateljskih utakmica. 90-set posto igrača i članova uprave kluba FK „Radnički“, bili su zaposleni u fabrici „Zorka“ u Šapcu, počela je sa radom, pred Drugi svetski rat 1938. Inače, prva hemijska fabrika „Zorka2 bila je podignuta u Subotici. Tada, glavni, odgovorni, za podizanje fabrika u Kraljevini Jugoslaviji, odlučili su da se u Šapcu podigne obuće „Bata“, ali u FNR Jugoslaviji ta fabrika obuće nosila je naziv „Borovo“ jer se fabrika nalazila u Republici Hrvatskoj u Slavoniji u mestu Borovo. Najveće zagađenje pogubno za zdravlje ljudi u gradovima Srbije u kojima su se nalazile hemijske fabrike bili su gradovi: Šabac, Loznica i Bor. Pored građana koji su živeli u tim gradovima, gde su se nalazile hemijske fabrike najugroženiji zravstveno, bili su ugroženi svi zaposleni koji su radili u tim fabrikama. Po oslobođenju, merodavni odgovorni, koji su bili rukovodioci hemijskih fabrika, njihov prvenstveni cilj bio je koliko će proizvoda hemijska fabrika proizvesti za tržište, najveći ekološki zagađivač Šapca bila je HI „Zorka“ U fabrici „Zorka“ nije bilo ugrađenih filtera za prečišćavanje vazduha i vode. Zagađenu vodu HI „Zorka“ ispuštala je u Savu, zagađivala riblji fond i ostala živa bića koja su živela u reci Savi. Mpj otac amaterski sportski ribolovac, svaki slobodan trenutak, provodio je na pecanju na: Savi, Drini i Jadru. Na pecanju odsutan od kuće bio je nekada nedelju dana. Na rekama je i noćivao je. Imao je šator opremljen sa dušekom, jastukom i čaršafima, pokrivačima, od šporeta „smederevca“ imao je tučanu plotnu i stavljao na nekoliko cigli i na tom improvizovanom šporetu spremao sebi hranu dok je bio na pecanju. Često sam obilazio mog oca, kada je bio na pecanju po nekoliko dana da vidim u kakvom je zdravstvenom stanju i da li mu je nešto potrebno od hrane. Mesto na reci Savi gde je moj otac često odlazio na pecanje bilo je Novo Selo na levoj strani puta Šabac-Obrenovac u blizini Debrca. Jednog dana došao sam da obiđem oca koji je upecao šarana kapitalca. Šaran je bio težine oko 10-set kilograma. Iz Novog Sela sa Save, ja i moj otac vraćamo se u Šabac kući, sa ulovljenim šaranom. Otac je odmah uredio, isekao ga na šnite i pekao ga kako Dalmatinci kažu na „gradele“, a kada Dalmatinci ribu kuvaju kažu na lešo. Kada smo za ručak počeli da konzumiramo pečenog šarana, osećao se neprijatan i neugodan miris pepeina. U to vreme pepein je proizvodila HI „Zorka“ , koja nije imala filtere za prečišćavanje vode i vazduha. Neprečišćenu i zagađenu vodu ispuštala je u Savu i trovala faunu; riblji svet, rakove i sva živa bića koja su živela u Savi. HI „Zorka“ u Šapcu u to vreme nije imala filtere za prečišćavanje vazduha pa je zagađivala okolinu i neke krajeve grada: Donji Šor, stambeno naselje „Bensku Baru“, Šipurske livade, Jelenču i Dumaču i stambenu koloniju „Zorkinu“ i hemijsku školu „Boris Kidrič“. U okolini HI „Zorka“ nije bilo ptica, a u vreme zime, sneg je bio crn od crnih čestica koji su ispadali iz „Zorkinih“ odžaka jer je fabrika radila u tri smene. Direktor škole „Boris Kidrič“ Veselin Tomašević koji je sa porodicom stanovao u stanu koji je bio u sklopu škole, nije mogao da napolju suši oprani veš zbog čestica koje su ispadale iz „Zorkinih“ fabričkih odžaka, koje je raznosio vetar a hemijska škola i sada se nalazi preko puta, gde je bila hemijska fabrika „Zorka“, koje već odavno nema po politici šabačkih (ne)političara koji su zalutali u politiku, neznalice, a neki od njih i sada su u politici grada Šapca jednom rečju „PRELETAČI“, neviđeni karakteri, danas jesam sutra nisam, a ta politika takvih vidi se golim okom iz aviona, a boju menjaju kao „KAMELEONI“, i iz biologije poznata pojava mimikrija, koje životinje da bi opstale menjaju boju, a to rade neki od šabačkih političara!!!
Pored dva šabačka fudbalska kluba FK „Mačve“ i FK „Radničkog“, 50-tih godina 20-tog veka osnovani su u Šapcu novi fudbalski klubovi: FK „Trgovački“, FK „Zanatlija“, FK „Metaloplastika2, FK „Borac2, FK „Grafilar“, FK „Železničar“, FK „Letnjikovac“, FK „Jelenča“ novoosnovani klubovi su bili dobro organizovani, a u upravi tih klubova bili su poznati, pošteni i čestiti ljudi, koji su uspešno vodili fudbalske klubove, kao predsednici sekretari i članovi uprave. Pre nas, šabalkih fudbalskih sudija, koji smo polagali sudijski ispit 1962. godine i stekli zvanje fudbalskog sudije u Šapcu su bili poznate fudbalske sudije. Đorđe Stefanović Kokan, Dušan Vasiljević Detektiv, Joja Radomirović, Ivan Antonić, Mikica Sinđelić, Vlastimir Anđelić Farkaš, Momčilo Bošković Nole, Mića Stanimirović Kukica, Ostoja Josipović Tropela, Danilo Stefanović Mikado, Evgenije Čolić, Bora Vukašinović, Mirko Crvak, Rade Nikolić, Brana Mitrović, vojno lice koji je živeo sve vreme u Zagrebu, koji je kao fudbalski sudija, bio na listama liga: obavljao dužnost pomoćnog sudije. Inače Brana Mitrović je bio rođeni brat Dragana Mitrovića, koji je bio zaposlen u HI „Zorka“, a u fudbalu bio je sekretar FK „Radničkog“, pa je jedno vreme Dragan Mitrović bio i u fudbalskom klubu FK „Mačva“. Sudija Danilo Stepanović Mikado, Evgenije Čolić i Brana Mitrović, Šapčanin, žitelj Zagreba bili su na listama pomoćnog suđenja fudbalske Druge Saveznelige. Po završetku Drugog svetskog rata, od oslobođenja u vreme kada je postojala celovita Jugoslavija, na listi fudbalskih sudija Jugoslavije, fudbalske utakmice te lige iz Šapca sudio je Pavle Pavlović Paja Labud. Posle njega Prvu srpsko crnogorsku ligu sudili su: Milivoje Aksentijević i Živanović Mandov. Pavle Pavlović je, od 1972. do 1979. godine, bio na listama glavnog suđenja Druge i Prve Savezne lige fudbalskog suđenja. 1979. godine Pavle Pavlović kada je prestao sa suđenjem fudbalskih utalmica fudbalski savez Jugoslavije stavio je Pavla Pavlovića na listu kontrolora i u ispitnu komisiju za polaganje Saveznih fudbalskih sudija. U Šapcu je bilo saveznih fudbalskih sudija, koji nikada nisu bili na listama suđenja Srpskih liga i Saveznih liga jer nisu pokazali znanje, pa su sudili fudbalske utakmice nižeg ranga. Znam imena tih sudija, ali neću da ih identifikujem jer i oni više ne sude fudbalske utakmice! Nas trojica fudbalskih sudija: P. Pavlović ispit za fudbalskog sudiju, polagali smo pre 59 godina, 1962. godine pred komisijom: Šapčanina Đorđa Stefanovića Kokan i Beograđanina Franca Ropreta sekretara fudbalskih sudija Srbije i Bore Vasiljevića Ikiša fudbalskog sudije, nekada čuvenog fudbalskog reprezentativca u vreme Kraljevine Jugoslavije, jer ti su ispunjavali određene za taj rang takmičenja. Te savezne sudije sudule su utakmice opštnske fudbalske lige po prestanku suđenja, prve savezne fusbalske sudije obavljaljali su na fudbalskim utakmicama opštinske lige dužnost delergata.
-NASTAVIĆE SE-
Pavle Pavlović – Paja „Labud“
