IN MEMORIAM
Nedeljka Neda Sarić, penzionisani viši arhivista u Međuopštinskom istorijskom arhivu u Šapcu, napustila nas je 21. oktobra. U nebeski Arhiv otišla je iznenada i tiho, onako kako je i živela. Bila je znalac svoga posla, individualac, i toliko skromna da se trudila da anonimnost sačuva i nakon javnih nastupa. Istraživačima arhivske građe bila je od izuzetne pomoći, prijatelj i siguran oslonac. Prva je i – od osnivanja šabačkog Arhiva – jedina dobitnica Nagrade „Danica Gavrilović“, priznanja koje za unapređenje arhivske delatnosti dodeljuje Društvo arhivskih radnika Srbije.
Nakon udaje Neda je postala Šapčanka i zavolela grad u kojem je živela i radila. Govorila je da je njoj Šabac sudbinski određen, a njenoj porodici – Mačva. Njen deda Đuro Marović, naime, napustio je Ameriku da bi kao dobrovoljac 1914. pomogao Srbiji. Zbog patriotizma i ratnih zasluga kraljevim ukazom dobio je zemlju kod Štipa, ali se preselio u Slavoniju. Iz Nezavisne države Hrvatske pobegao je od ustaša i sa ženom i tri sina kao izbeglica živeo u Očagama, na imanju Ilije Lackovića, današnjem manastiru Ilinje. U Mačvi je tokom Kaznene ekspedicije 1941. godine ostao bez oca Save, a u Dublju bez sina Save. Nedin otac Dušan, pak, toliko je zavoleo Šabac da je ćerku zavetovao da ga sahrani na šabačkom Donjošorskom groblju.
Nedeljka Marović, po rođenju Slavonka a po poreklu Ličanka, svet je ugledala 6. septembra 1950. godine u Paulinom Dvoru kod Osijeka. Završila je osječku Gimnaziju „Braća Ribar“ (1969), a istoriju diplomirala na Filozofskom fakultetu u Beogradu. U studentskim danima zavolela je Šapčanina Privislava Sarića, studenta elektrotehnike, a venčali su se 1976. godine. U vladimiračkoj Srednjoj školi „Dragoljub Jovičić“ istoriju je predavala od 1980. do 1. februara 1982, a putovanja se oslobodila kada je po konkursu primljena u šabački Međuopštinski istorijski arhiv. Počela je u Spoljnoj službi: sakupljala je i evidentirala građu na terenu, a pošto do tada nije imala dodira sa arhivskom delatnošću šest meseci se 1983. obučavala u Arhivu Srbije. Stručni ispit položila je sa visokom ocenom i potom postala dobitnica nagrade za unapređenje arhivske delatnosti u Šapcu.
Pravom arhivistikom bavila se od 1984. godine, u Službi za sređivanje i obradu građe. Prvi fond koji je sredila bio je Zanatska komora Šabac, ispostava Koceljeva. Vodila je i druge zbirke, uključujući i Memoarsku, koja obuhvata vreme od Prvog svetskog rata. Obrađivala je zbirke fotografija, državne zaštite, lične i porodične fondove. Sa kolegama je sređivala i građu Narodnooslobodilačkog rata u Podrinju, Sreskog narodnog odbora, Okružnog narodnog odbora (1944-1947), podatke o nacionalizovanoj imovini, i radila na starim fondovima – organima uprave u 19. veku. Obradila je dokumenta Načelstva Sreza azbukovačkog od 1839. godine, Načelstva Okruga podrinskog u Loznici (1839-1852) i Načelstva Okruga podrinskog u Šapcu (1852-1890).
I 270 crkvenih knjiga, protokoli krštenih, venčanih i umrlih od 1837. do 1951. godine, nalaze se na dugačkom spisku arhivističkog rada Nedeljke Sarić. Pripremila je i brojne tematske izložbe. Pre odlaska u penziju obavila je pionirski posao, sredila Fond Okružnog suda Šabac i – plakala zbog sudbina ljudi kojima je 1946. sudio Sud nacionalne časti.
U penziju je otšla u septembru 2015. i penzionrske dane trošila u Beogradu i Šapcu. Vreme je posvećivala ćerki Jeleni i unucima, Nikoli i Anji. Na Donjošorskom groblju, 22. oktobra, zauvek se pridružila ocu Dušanu i suprugu Privislavu.
Prijatelji, kolege i stari istraživači, pamtiće Nedu Sarić po stručnosti i smirenosti, koju je širila oko sebe i drugima darivala.
Ž. Vojinović
