Reagovanja: Sačuvajmo Cer – Ivan Dosković, istoričar:
Planina Cer je u istorijsku svest Srbije urezana kao mesto pobede i trijumfa. To je mesto prvog sukoba vojske Kraljevine Srbije i Austro-Ugarske monarhije gde je srpska vojska odnela pobedu, a nakon toga i proterala neprijateljske trupe van granica Srbije. Ova bitka je snažno odjeknula u celoj Srbiji koja ja u tom trenutku strepela za svoju budućnost i svoje postojanje u vihoru svetskog rata. Tok bitke je detaljno opisan i poznati su pokreti kako srpskih, tako i austro-ugarskih trupa. Ipak, treba se još jednom podsetiti da su ključne borbe vođene oko dva strateški važna lokaliteta na Ceru, to su Kosanin grad i Trojanov grad. Kombinovana divizija prvog poziva je napala Trojanov grad, pre nego što je krenula dalje da nastupa ka Kosaninom gradu. O tome svedoče i reči kapetana Ješe Topalovića o sudaru srpskih i austro-ugrskih jedinica: „Prednji bataljon je tokom noći stigao do Trojanskog vrha, a kada smo stigli do Parloga pljusak je počeo, kojeg je pratila vulkanska grmljavina i zaslepljujuće sevanje. Voda nas je kvasila sa sve strane… Odjednom drugi vojnik, bez daha i uzbuđeno uzviknuo: Gospodine majore, Švabe! Tako su sudari između naše Kombinovane divizije i neprijateljeve 21. Landver divizije započeli, a sa njima i bitka na planini Cer.“ Treba podsetiti da se Cerska bitka odigrala pre nego što su rovovske bitke zavladale na bojištima u Prvom svetskom ratu, i da su se armije u susrele u pokretu. Prema tome Trojanov grad predstavlja jednu od najvažnijih tačaka vezanih za sam tok bitke.
Sam lokalitet Trojanovog grada je zapravo arheološko nalazište. Reč je o ostacima rimskog utvrđenja iz trećeg veka nove ere. Najverovatnije nosi ime po rimskom caru Trajanu Deciju koji je vladao 249-251. godine nove ere. Pretpostavlja se da je utvrđenje bilo namenjeno za osmatranje i kontrolu Posavine i Srema. Ovaj lokalitet je u postupku dobijanja statusa Zaštićenog spomenika kulture. S obzirom na izuzetnu retkost ove vrste materijalnih ostataka u našem kraju od izuzetnog značaja je da se ovaj lokalitet očuva, čak i da se izuzme značaj ovog lokaliteta za Cersku bitku.
Još jedan lokalitet u blizini Trojanovog grada predstavlja značajan arheološki lokalitet i materijalni istorijski izvor. Reč je o Konjuši, vizantijskom utvrđenju sa kraja 5. i početak 6. veka. Ovaj lokalitet je 1975. godine proglašen za Zaštićeni spomenik kulture. Nastao je u periodu kada je Istočno rimsko carstvo vodilo borbu za očuvanje kontrole na Balkanu pod rastućim pritiskom Slovena i Avara. Istočnorimski carevi su nastojali da izgradnjom sistema utvrđenja na Balkanskom poluostrvu zaustave nadolazeću plimu, ali su konačno početkom sedmog veka odustali od ove defanzivne politike.
Uzimajući sve u obzir lokalitet oko Trojanovog grada i sam Cer, imaju veliki značaj za istoriju i kulturu Šapca, Mačve, ali i Srbije. Trojanov grad i Konjuša su izuetno retki materijalni ostaci ovog tipa za okolinu Šapca i daju nam uvid na istoriju ovog dela Srbije mnogo pre dolaska Slovena. Značaj Cerske bitke za istorijsko sećanje u Srbiji je ogroman, a za Mačvu i Šabac ima gotovo identitetski značaj, slično kao što je značaj Boja na Mišaru bio za Prvi srpski ustanak.
