U centru Šapca, preko puta Krsmanovića kuće, u ulici Gospodar Jevremovoj (nekada ul. M. Tita), nalazila se velelepna zgrada, nekada kuća Topuzovića, koja je zauzimala prostor sve do ulice gde se nalazi šabačka tržnica. U kući Topuzovića koja je porušena, pre i posle II Svetskog rata bila je zgrada Opštine Šabac. Kuća Topuzovića bila je istovetne gradnje i arhitekture kao Krsmanovića kuća i zgrada šabačkog MUP-a. Krsmanovića kuća danas je ponos Šapčana. Topuzovića kuća porušena je 60-tih godina 20-tog veka. Na tom prostoru podignuta je zgrada od betona, u kojoj se danas nalazi Komercijalna banka i zgrada koju danas nazivaju „Triumf“. Između Topuzovića kuće i šabačkog MUP-a, nalazila se prizemna kuća, u kojoj je živela stara šabačka porodica Dimitrijević. Vlasnik te prizemne kuće, sa lokalom do ulice, bio je gospodin Mihailo Mika Dimitrijević Karamela i njegov sin Živodar Bata Karamela dipl.ing. Posle II Svetskog rata, u lokalu čika Mikine kuće koji se nalazio do ulice, bila je prva državna turistička agencija „Putnik“ koju su uspešno, dugo godina vodili, gospoda: Mile Stanković i Bogdan Knežić Dasina. Dasina je jedno vreme posle Drugog Svetskog rata, bio spiker na lokalnoj šabačkoj radio stanici, koja se tada nalazila u jednom delu hotela „Zeleni venac“. U to vreme Dasina je, u svakom pogledu, bio veličina. Visok, lep, uvek elegantno i moderno obučen sa šeširom na glavi, svojom pojavom i svojim izgledom mamio je poglede i uzdahe, mnogih šabačkih žena i devojaka. Dasina, dok je radio u turističkoj agenciji „Putnik“, podigao je plažu na levoj obali reke Save, u selu Klenku, preko puta šabačke agencije (pristaništa), sa kabinama za kupače. Na tu plažu građani Šapca su, i u odlasku i u povratku, koristili deregliju. Prevoz dereglijom, takođe, je bio u organizaciji turističke agencije „Putnik“. Dereglija je prevozila kupače, tur-retur, Šabac-Klenak- Šabac, od šabačke agencije. Cena prevoza je bila simbolična, a dereglija je saobraćala od jutra do uveče. Dereglijom je upravljao g-din Aca Večerinović, poznatiji kao Večera, jedno vreme poznati šabački bokser, zajedno u plejadi najboljih šabačkih boksera i šabačkog boksa. U to vreme turistička agencija „Putnik“, sa svojim filijalama u Jugoslaviji, bila je jedna od najboljih i najsigurnijih turističkih agencija. Sedište agencije „Putnik“ bilo je u Beogradu, na Terazijama u ulici Dragoslava Jovanovića. Tih godina generalni direktor „Putnik“-a bio je naš Šapčanin, Nebojša Živanović, ekonomista, Kamičanin. Iz Šapca, Bogdan Knežić Dasina, prelazi u tur. agenciju „Putnik“ u Beograd, gde je dugo godina vrlo uspešno obavljao posao turističkog radnika. Sećam se, 1960. godine u Rimu se održavala Olimpijada. Imao sam 25 godina, pa sam sa dvojicom Šapčana: Dušanom Jančikićem Jančikom, poznatim šabačkim bokserom i Mikom Đurićem, u organizaciji „Putnika“ išao na Olimpijadu u Rim. Bili smo smešteni u jedan samostan u blizini crkve Svetog Petra i Vatikana. Imali smo uplaćeni desetodnevni aranžman sa ulaznicama za Olimpijski program. Od otvaranja Olimpijade, defilea, svih država učesnica Olimpijade i ulaznica: za pojedinačna i ekipna takmičenja. Defile država učesnica Olimpijade održan je na Olimpiskom stadionu. Ispred svake zemlje bio je transparent na kome je pisalo ime države a koji je nosio po jedan najzaslužniji takmičar ili trener te zemlje. Ispred ekipe Tunisa transparent na defileu nosio je Milan Krstić Patak poznati fudbaler šabačke „Mačve“, kada je FK „Mačva“ bila član Prve Savezne lige Jugoslavije, a pre Drugog Svetskog rata, član fudbalskog kluba, FK „Jugoslavija-1913“ i reprezentativac Jugoslavije. Milan Krstić Patak bio je dugo godina trener fudbalske reprezentacije Tunisa, a u Tunisu je i preminuo. Inače, Krstićeva supruga je iz Mačvanskog Prnjavora, iz porodice Živković, Deasa Živković, moja školska drugarica. Od Olimpijade u Rimu prošlo je 56 godina. Taj doživljaj, tu lepotu, tu Olimpijadu, i taj večni grad, dok sam živ ne mogu zaboraviti, posebno što je sport bio moj životni poziv. Pored sportskih takmičenja, koje smo posmatrali uživo, išli smo u razgledanje istorijskih i kulturnih spomenika, kojih u Rimu ima veliki broj. Za vreme našeg boravka posetili smo samostalnu papsku državu Vatikan koja se nalazi u centru Rima, na desnoj obali reke Tibra, površine 44 ha. Vatikan postoji od 8. veka pre n. e., ima svoju železnicu, radio stanicu, PTT službu, monetarni sistem, a svu vlast u Vatikanu ima papa. Vatikan se sastoji od papskog dvorca, koji je izgrađen 14. i 15. veku. Pored toga u Vatikanu se nalaze brojne zgrade, dvorane, biblioteka, banka, arhivi i poznati Vatikanski muzej dužine oko 13 km. U muzeju se čuvaju dragocene umetničke i kulturne vrednosti, egipatska, etrurska i antička skulptura, Sikstinska palata u kojoj su radovi, Leonarda da Vinčija, Rafaela, Ticijana, Veroneza i mnogih drugoh vrhunskih umetnika. Pod Vatikanskom upravom je 13 crkava i drugih ustanova koje se nalaze u Rimu. U Rimskoj legendi braća blizanci Romul i Rem je odgojila vučica. Osnivač Rima u 8. veku pre n.e. bio je Romul. Pre nego što je zavladao Rimom, Romul je ubio brata Rema. Zbog te legende fudbalski klub iz Rima, FK „Roma“ u fudbalskom svetu nazivaju „Vučica“. „Roma“ svoje utakmice kao domaćin u Prvoj italijanskoj ligi, igra na Olimpiskom stadionu gde smo nas trojica Šapčana, 1960. godini gledali, otvaranje Olimpijade, defile i atletska takmičenja. Za vreme našeg desetodnevnog boravka u Rimu, posetili smo čuvenu rimsku fontanu Di Trevi koja je umetnički obrađena u obliku arhitektonskog dela. U Evropi fontane su najviše građene u Italiji i Francuskoj. Fontane su najviše građene u doba renesanse i baroka, na trgovima i parkovima. Posetili smo tada i najčuveniju rimsku ulicu Via Veneto u kojoj živi „krem“ italijanskog društva, glumci i umetnici. U Rimu smo vrlo često bili u društvu sa poznatim bokserom BK „Dinama“ iz Pančeva, Obradom Sretenovićem koji je bio učesnik rimske Olimpijade u teškoj kategoriji i branio je boje Jugoslavije. Dušan Jančikić ga je lično poznavao pa smo naše druženje ovekovečili fotografijom, koju posedujem i vrlo mi je draga. Jančika je jedno vreme, dok je bio u Beogradu, u zubotehničkoj školi, boksovao za BK „Radnički“ sa Crvenog Krsta koji se takmičio u Prvoj Saveznoj bokserskoj ligi Jugoslavije, a „Jančika“ je bio prvotimac. Te 1960. godine na Olimpijadi u Rimu u poluteškoj kategoriji, boksovao je za SAD, Kasijus Klej (kasnije, Muhamed Ali), i osvojio je zlatnu, Olimpijsku medalju. Nas trojica, Šapčana smo uživo gledali finalni meč Kasijusa Kleja. Sva bokserska takmičenja, i takmičenja u drugim bolrilačkim disciplinama, održavani su u Rimu. Prošlo je 56 godina kada je Obrad Sretenović, reprezentativac tada Jugoslavije u boksu, član BK „Dinama“ iz Pančeva boksovao na Olimpijadi. Saznao sam sa je sada zaboravljen od svih, jer sportska slva kratko traje i brzo prođe. Obrad Sretenović je već godinama socijalni slučaj. U svojim poznim godinama živi u nemaštini bez sredstava za život, jer je po završetku sportske karijere ostao je bez zvanja, zanimanja i sredstava za život. Kao što je slučaj Obrada Sretenovića u svim sportovima u gradovima Srbije, ima sijaset takvih slučajeva, koji su zaboravljeni posle uspešne ali kratke sportske karijere, jer bez završene škole, zvanja i zanimanja mnogi sportisti postaju socijalni slučajevi, a njihovi uspesi i rezultati se brzo zaboravljaju. Dužnost mi je i obaveza da u ovoj kolumni kao bivši aktivni sportista, profesionalac, trener, fudbalski sudija, profesor, da iznesem svoje mišljenje u vezi ovog iznetog. Da oba pola od rođenja do poznih godina, treba da se svakodnevno bave sportom rekreativno ili profesionalno bilo u kom sportu. Na prvo mesto, svi treba da se školuju, da imaju zvanje i zanimanje i da pri završetku, uglavnom kratke sportske karijere ne budu socijalni slučajevi i da radni odnos u društvu nastave svojom profesijom i zvanjem, školom koju su baveći se sportom stekli. Sport treba da bude sastavni deo života svakog čoveka. I da bude za svaku osobu životna potreba kao „nasušni hleb“ i kao preventivna potreba za sve nedaće, koje u životu mogu da zadese svaku osobu. Kod povreda osobe, koje su se intenzivno bavile sportom, lakše i brže se oporavljaju i rehabilituju. Zato po bolnicama, banjama, lečilištima, rehabilitacionim centrima, bolesne, povređene osobe, vežbama se vraćaju u život i normalno stanje. Zato, bavite se sportom!!!
Pavle Pavlović-Paja „Labud“
profesor fizič. vasp. u penziji
