Već godinama, unazad kada mesec maj osvoji Mačvu, Pocerinu i Posavotamnavu, seljaka počinje da muči hronično – teška „bolest“ koja se udruženim rečima zove: otkupna cena voća. Muku muče svi oni koji su u voće uložili u celoj Srbiji, jer država neguje potpunu nezainteresovanost i podstiče neizvesnost prilikom otkupa proizvoda vrednih srpskih seljaka. Ovih dana razgovaramo sa dva naša člana koji žive na selu i kojima je jedna od većih delatnosti uzgajanje voća (malina i jagoda, pre svega). U kratkim crtama objasnili su nam, kako izgledaju maj i naredni meseci kada je aktuelan njihov posao vezan. Odnos države i seljaka je uvek bio neravnopravan, a u poslednje vreme je ta nepravda eskalirala, tako da seljak više ne može da ćuti. Seljak više ne vidi rešenje osim da izveze mehanizaciju na značajne puteve koji su žile kucavice nekog regiona ili da ode isped Parlamenta Srbije, i da tako traže od države ne samo primerenije i pristojnije otkupne cene voća, već i jasnu strategiju Republike Srbije u uzgajanju i plasiranju voća. Naime, Država svake godine određuje otkupnu cenu voća nasumično, ne konsultujući proizvođače, ne objašnjavajući i ne uzimajući u obzir finansijska ulaganja u proizvodnju, kao takvu, niti mu daje smernice ka eventualnoj pozitivnoj kapitalizaciji njegovog rada. Osnovni problem je što Država saopšti proizvođačima otkupnu cenu, kada je proizvod „gotov“, odnosno kada seljak mora da ga proda, kada više ne može da čeka, jer će sav njegov trud pasti u vodu. Takođe, cene su varljive i u najvećem broju slučajeva, nepredvidive, i padaju iz godine u godinu, jer ulaganja rastu i menjaju se tokom i godine i sezone. Država se najčešće krije iza stava da cena zavisi od međusobnog odnosa PONUDA/POTRAŽNJA, mada već i vrapci na grani znaju da postoji monopol nad ovom proizvodnjom i da seljak teško može da se izbori za neka svoja prava, osim ako ne blokira značajne puteve i saobraćajnice. Na primer, trenutna cena maline je 250 din/kg, prinos je ove godine, manji 40 – 70 odsto, na Tržnici, za 250 din možete kupiti kartonsku kutijicu malina od četvrt kilograma, dok 1 kg zamrnutih malina u tržnim centrima košta fantastičnih 1600 din. Država bi trebalo da se prilikom određivanja otkupne cene rukovodi brojnim parametrima. Danas država određuje cenu (navodno) na osnovu prinosa, vremenskih uslova i potražnje na tržištu. Seljaku je saopšti veoma kasno, na samom početku sezone i sve do tada se cena ne zna zasigurno. Dalje je još neizvesnija situacija, jer cena varira od početka do kraja sezone, pri čemu su pomenute razlike u ceni, često drastične. Takođe, otkupne cene se razlikuju od regiona do regiona, a u ponekim regionima drastično porastu ili opadnu. Za to vreme seljak koji je MORAO da obavi berbu, čeka na suncu da ubrano voće preda, a onda mu država obara cenu, jer voće brzo propada i izuzetno je važno da se što pre zbrine. U isto vreme, privatne hladnjače, to isto voće otkupljuju od seljaka po značajno nižim cenama (čast izuzecima) i prodaju ih u drugim regionima po znatno višoj ceni. Seljaku su nažalost vezane ruke i ne može nigde drugo da ga proda. Prema rečima seljaka, najveći broj nakupaca i hladnjača dodvodi seljaka u ucenjivačko neravnopravan odnos. Voćari takođe imaju velike rashode i zbog visokih dnevnica za sezonske radnike i pri tom su prinuđeni da angažuju mnoge i bez iskustva. Mada Srbija subvencioniše uzgajanje voća to je nedovoljno, s obzirom na vreme, trud i novac koje seljak ulaže u ovu neizvesnu delatnost. Važno je znati, poručuju naši članovi sa sela, da je NAŠE SRPSKO VOĆE, mnogo skuplje u drugim državama, a naši seljaci ga prodaju bagatelno. Od strane države seljak (kada mu voće dođe za berbu) nije ispoštovan, a on ne može da ga bira i mora da ga proda.
Zajedno sa našim seljacima, apelujemo na državu da zaštiti naše voćare i njihov rad kroz:
- Blagovremeno pokrenute pregovore oko subvencionisanja njihovog rada;
- Stručnu pomoć i savete u toku gajenja i plasiranja svojih proizvoda,
- Zajednički dogovor oko otkupne cene voća, uzimajući sve parametre i predikcije koje mogu uticati na ovu cenu.
- Jasno, precizno, usmereno i opravdano investiranje Grada u seoska područja i
- Obezbeđivanje konkuretnosti na tržištu naših, a ne stranih proizvoda;
- Precizna godišnja strategija podrške pomoći, seljacima Mačvanskog okruga uz saradnju sa Gradskom upravpm Grada Šapca.
Gradski odbor Srbija Centra – Šabac