Izložba „Šabac 1918-1938“ na Trgu šabačkih žrtava

Autora arhiviste Ivana Doskovića

Izložba arhiviste Međuopštionskog istorijskog arhiva Ivana Doskovića „Šabac 1918-1938“ otvorena u galeriji na Trgu šabačkih žrtava prošlog četvrtka prva je u nizu kulturnih manifestacija u sklopu obeležavanja stogodišnjice Velikog rata. Na 25 panoa prikazana je transformacija razrušenog u grad koji je s ponosom poneo ime Mali Pariz.

Autor izložbe smatra da je završetak Velikog rata jedan od najblistavijih trenutaka u istoriji srpskog naroda.

-Šabac je mnogo stradao i ova izložba je pokušaj da se kroz dokumenta i arhivsku građu koja se čuva u Arhivu ilustruje zatečeno stanje i svi napori za oporavak grada Šapca u tom periodu. Obnova grada je u početku išla veoma teško zato što se Šabac našao i u drugom državnom okviru, izgubio značaj kao trgovački grad na granici, a postao je manje- više grad u dubini teritorije jedne velike države, dobio provincijalni status. Ipak, to nije sprečilo Šabac i Šapčane da pokažu da je taj duh Malog Pariza istrajao u teškim trenucima okupacije od strane Austrougarske- naveo je Dosković.

Direktor Međuopštinskog istorijskog arhiva Šabac Davor Stanojević rekao je da je veliki značaj ove izložbe što je prva u nizu manifestacija kojima se obeležava vek od oslobođenja našeg grada.

-Izložba se sastoji od 25 panoa na kojima je prikazano šest odvojenih celina kroz koje je Šabac doživeo transformaciju od jednog trgovačkog u industrijski grad, od srpskog Verdena, razrušenog grada po završetku Prvog svetskog rata do, na kraju, Malog Pariza, grada koji je doživeo već dvadeset godina nakon završetka Prvog svetskog rata veliku ekspanziju u svakom pogledu- istakao je Stanojević.

Kako je istakao član Gradskog veća Igor Marsenić, mnogo se govorilo o tome kako je izgledao život u porobljenom srpskom Verdenu.

-Baš zato je bilo jako važno da se povodom stogodišnjice oslobođenja grada Šapca, posle Velikog rata, govori upravo o tome kako je izgledao život u njemu, kako su ljudi živeli i šta je srpska vojska koja je 2.novembra ušla u naš grad zatekla. Najveća vrednost ove izložbe je činjenica da govori o neverovatnom naporu koji su naši preci, prethodnici, neki drugi sugrađani i sugrađanke, uložili da bi jedan razrušeni grad ponovo podigli iz pepela i učinili ga pristojnim mestom za život- poručio je Marsenić.

Izložba je podeljena na dve velike celine: prva je ratno stradanje i ratna odšteta, a druga razvoj gradskog života. Poslednji pano je originalni nacrt „Zorkinog“ tornja, a sama „Zorka“ će, podvukao je Dosković, kroz ceo 20.vek predstavljati ključnu tačku razvoja Šapca, jer će od jednog trgovačkog postati industrijski grad i takav ostati sve do kraja 20. veka. U pripremi izložbe korišćena je građa šabačkog Arhiva- gradskog poglavaštva, fond šabačkog suda, kao i fondovi brojnih građanskih udruženja u Šapcu, zbirka razglednica i fotografija, varia, odnosno pokloni i otkupi.

D.Dimitrijević